Stichting het Rode Kruis Ziekenhuis (RKZ) verwacht zich binnenkort om te vormen naar de rechtsvorm van een besloten vennootschap (BV), zo is te lezen op SKIPR. Dit maakt de weg vrij om de medisch specialisten van het ziekenhuis te laten participeren in het ziekenhuis in de rol van aandeelhouder, en dus van mede-eigenaar.
Samenwerking met Zorg van de Zaak
RKZ heeft op 12 februari 2014 een intentieverklaring tot samenwerking ondertekend met Zorg van de Zaak, een breed netwerk van organisaties op het gebied van bedrijfsgezondheidszorg. Het RKZ en Zorg van de Zaak zijn in een vergevorderd stadium om de samenwerking definitief te maken, maar wachten blijkens de website van RKZ nog op de laatste definitieve goedkeuringen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Rol van mede-eigenaar
De participatie van de medisch specialisten in het RKZ zou voor Nederland een primeur betekenen. Met het oog op de wijziging van de positie van de medisch specialist met ingang van 1 januari 2015, waarover meer in 'De medisch specialist, 5 jaar later'. zijn diverse besturingsmodellen ontwikkeld om de nieuwe positie van de medisch specialist vorm te geven. Eén van die modellen betreft de rol van mede-eigenaar (het “participatiemodel”). Die rol kan slechts worden gerealiseerd als het ziekenhuis de rechtsvorm van een BV, naamloze vennootschap (NV) of coöperatie heeft. Bij een rechtsvorm met een in aandelen verdeeld kapitaal (BV of NV) kunnen door de BV of NV aandelen worden uitgegeven aan de medisch specialisten (die zich vermoedelijk hebben verenigd in een apart vehikel, bijvoorbeeld een coöperatie). Voor het verkrijgen van de aandelen moet worden betaald aan de vennootschap. Voor het RKZ zal dit een welkome financiële kapitaalinjectie betekenen.
Governance
Aandachtspunt bij de rol van de medisch specialist als mede-eigenaar is dat de medisch specialist meerdere petten op zal krijgen. Bij het RKZ is de meerderheid van de leden van de medische staf vrijgevestigd, circa 30% is in loondienst. Hoe verhouden zich in het participatiemodel de raad van bestuur en de medisch specialisten zich tegen over elkaar? Aan de mogelijke tegenstrijdige belangen die dit kan opleveren dient vooraf aandacht te worden besteed. Neem bijvoorbeeld de door de medisch specialisten en het bestuur te borgen kwaliteit van de zorg. Het bestuur van het ziekenhuis is eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg. Ook is het bestuur eindverantwoordelijkheid voor de exploitatie en de continuïteit van het ziekenhuis. Uit dien hoofde moet hij aanwijzingen kunnen geven aan de medisch specialisten omtrent de kwaliteit, veiligheid en organisatie van de zorg. Maar tevens moet de raad van bestuur van een BV verantwoording afleggen aan de algemene vergadering van aandeelhouders, en daarmee, aan de medisch specialisten. Het is essentieel dat dit spanningsveld wordt onderkend bij het inrichten van de governance binnen het ziekenhuis indien wordt geopteerd voor het mede-eigenaarschap van medisch specialisten.
Onderhandelen over honoraria en winstuitkeringsverbod
Een ander aandachtspunt is het feit dat met ingang van 2015 de financiering van de medisch specialistische zorg verandert door het invoeren van de integrale tarieven. Zie wederom 'De medisch specialist, 5 jaar later' voor een beschrijving van de ophanden zijnde wijzigingen. In 2015 zullen ziekenhuis en de vrijgevestigde medisch specialist in onderhandeling moeten treden over de honoraria van medisch specialisten en de prestatie die daar tegenover staat. Ook dit levert in potentie een tegenstrijdig belang op. Weliswaar is winstuitkering door ziekenhuizen nu nog niet toegestaan, dit wordt in de nabije toekomst mogelijk anders. Een mogelijke oplossing hiervoor zou certificering van aandelen zijn. Hierbij worden zeggenschap en economische belangen gesplitst. Maar vanwege het winstuitkeringsverbod is dit nu voor de medisch specialisten geen aantrekkelijke optie. Zij zouden dan immers geen stemrecht en ook geen economisch voordeel hebben van het mede-eigenaarschap maar wel moeten investeren door voor de aandelen te betalen.
Conclusie
Het mede-eigenaarschap van medisch specialisten kan voordelen hebben, zoals een vergrote betrokkenheid van de medische staf. De potentiële belangenverstrengeling dient echter niet over het hoofd te worden gezien en vraagt veel open gesprekken die moeten leiden tot een stevige governance én duidelijke contractuele regelingen tussen het ziekenhuis en de vrij gevestigde medisch specialisten.
Wilt u meer weten over de mogelijkheden om de medische staf te laten participeren in uw ziekenhuis of instelling? Fenna van Dijk informeert u graag.
