Werknemer soms toch belanghebbende in bestuursrecht

De bestuursrechter heeft bij de toetsing aan het belanghebbende-vereiste steeds meer aandacht voor de vraag waar de gevolgen van een besluit daadwerkelijk gevoeld worden. Soms is dat de werknemer zelf, ook al gaat het besluit over een vergunning van de werkgever. Om als belanghebbende te worden aangemerkt in bezwaar- of beroepsprocedures, moet iemand een rechtstreeks belang hebben bij het bestreden besluit (artikel 1:2 Awb). Wanneer sprake is van een afgeleid belang geldt als uitgangspunt dat betrokkene géén belanghebbende is. Klassiek voorbeeld is de werknemer die - doorgaans - niet rechtstreeks geraakt wordt door een besluit waarbij de subsidie aan zijn werkgever wordt stopgezet. Soms legt de rechter dit toch anders uit, ten gunste van de werknemer.

Bedrijfsleider horeca

Het lijkt erop dat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State het belanghebbende-begrip langzaamaan wat oprekt. Een mooi voorbeeld daarvan is de uitspraak van de Afdeling van 21 augustus jl. (201210478/1/A3). In die zaak ging het om een bedrijfsleider van een horeca-inrichting. De horeca-inrichting vroeg om bijschrijving van de bedrijfsleider als leidinggevende op de Drank -en horecavergunning. Dat verzoek werd afgewezen door het college van burgemeester en wethouders. Daartegen maakte de bedrijfsleider bezwaar. Om zijn positie als belanghebbende te onderstrepen, voerde de bedrijfsleider aan dat zijn baan op het spel stond, terwijl de horeca-inrichting ‘slechts’ een personeelslid kwijt zou kunnen raken door de afwijzing van het verzoek.

Indirect belang

Het college had het bezwaarschrift niet-ontvankelijk verklaard en overwoog daarbij dat de betrokken bedrijfsleider een werknemer was en daarmee slechts indirect belang had bij het verzoek om bijschrijving als leidinggevende. De rechtbank volgde de gemeente daarin. Hoewel het belang van de bedrijfsleider kan worden geraakt, komen de gevolgen van dit besluit niet rechtstreeks voor de bedrijfsleider tot stand, maar uitsluitend via zijn contractuele relatie met de horeca-inrichting, aldus de rechtbank.

Recht op arbeid

De Raad van State is het daar niet mee eens. Er bestaat namelijk “een reële mogelijkheid” dat de bedrijfsleider als gevolg van het besluit in zijn fundamentele recht op arbeid wordt geschaad. Daarmee heeft de bedrijfsleider voldoende eigen belang om als belanghebbende in de zin van artikel 1:2 Awb te kunnen worden aangemerkt. Toegang tot de bestuursrechter kan hem dan ook niet worden onthouden.

Bestuurder ook ontvankelijk

Deze uitspraak heeft iets weg van de uitspraak van het College van beroep voor het bedrijfsleven van 11 januari 2000. Daarin oordeelde het College dat een werknemer in de regel niet aan te merken is als belanghebbende in de zin van art. 1:2 lid 1 Awb bij een tot zijn werkgever gericht besluit, maar dat uitzonderingen daarop denkbaar zijn. Vervolgens kwam het College tot de conclusie dat een bestuurder van een kredietinstelling ontvankelijk is in een procedure tegen een aanwijzing die DNB aan de kredietinstelling had opgelegd.