Toezicht op goed bestuur in de zorg door Inspectie in 2015

Recent kondigde minister Schippers maatregelen aan die goed bestuur in de zorg moeten verankeren. Een van die maatregelen is dat het toezicht op naleving van de Zorgbrede Governancecode moet verbeteren. Hier ziet de minister een rol weggelegd voor de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) die naleving van de code zal meenemen in haar reguliere toezicht. Dit jaar zal IGZ toezicht op goed bestuur met prioriteit oppakken in haar reguliere toezicht én bij onaangekondigde bezoeken.

Werkplan 2015

Op 3 februari 2015 publiceerde IGZ haar Werkplan 2015 waarin zij de prioriteiten voor het komende jaar uiteenzet. De prioriteiten van IGZ voor het komende jaar hangen samen met de grote veranderingen in onder andere de langdurige zorg. Bestuurders van zorginstellingen moeten de vele veranderingen in de zorgsector in goede banen leiden, de kwaliteit en veiligheid blijvend garanderen en transparant zijn over de bereikte resultaten.

Prioriteiten aan grootste risico’s in de zorg

In haar Werkplan geeft IGZ aan de komende jaren met prioriteit aandacht te geven aan de door haar geïdentificeerde grootste risico’s in de zorg:

• Grote veranderingen in de zorgsector (denk aan de transitie in de langdurige zorg, de jeugdzorg en de WMO)
• Bestuurlijke verantwoordelijkheid (oftewel governance)
• Medicatieveiligheid
• Intramurale ouderenzorg
• Disfunctionerende beroepsbeoefenaren

Bestuurlijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid

IGZ stelt in haar Werkplan dat zorginstellingen de verantwoordelijkheden en bevoegdheden ten aanzien van de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid moeten hebben belegd bij bestuur, intern toezicht en professionals. Er moet een duidelijk plan zijn waarin de voor de zorginstelling geldende risico’s inzichtelijk zijn gemaakt en tevens hoe een instelling hierop acteert. Dit betekent dat IGZ bijvoorbeeld gaat toetsen op welke wijze de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid in de nieuwe verhouding tussen het ziekenhuis en de medisch specialisten is geborgd.

Toezicht door IGZ

In haar toezicht op bestuurlijke verantwoordelijkheid zal IGZ bestuurders en (interne) toezichthouders bij bezoeken aan de zorginstelling acties bevragen naar de verantwoordelijkheden en taken van de raad van toezicht en hoe deze zich verhouden tot de raad van bestuur. Hierbij kijkt IGZ bijvoorbeeld naar de manier waarop het risicomanagement binnen de zorginstelling is belegd. En of de raad van toezicht het cliëntperspectief wel in zijn toezicht betrekt. Ook de verhouding met de medische professionals zal aan de orde komen. IGZ zal komen met een normenkader voor bestuurders waarmee zij het toezicht op bestuurlijke verantwoordelijkheid objectiever kan maken. Indien blijkt dat bestuurders onvoldoende invulling geven aan hun bestuurlijke verantwoordelijkheid en dit risico’s geeft voor de zorgverlening, dan kan IGZ handhavingsmaatregelen opleggen.

Noodzakelijke voorbereiding op bezoek IGZ

Ik adviseer bestuurders en leden van raden van toezicht met elkaar in gesprek te gaan over de wijze waarop governance binnen de zorginstelling wordt beleefd. Onderdeel van deze analyse kan ook zijn het onder de loep nemen van de documenten over de interne verantwoordelijkheidstoedeling. Dit kan bijdragen aan een goede voorbereiding op een eventueel bezoek van IGZ in 2015. Vragen die hierbij gesteld kunnen worden zijn:

• Zijn de reglementen van de raad van bestuur en de raad van toezicht duidelijk over de toebedeling van verantwoordelijkheden?
• Voldoen de interne documenten aan de eisen die de Zorgbrede Governancecode hieraan stelt?
• Is er voldoende zicht op de binnen de zorginstelling geldende risico’s en hoe hiermee om wordt gegaan?
• Wie is er verantwoordelijk binnen de zorginstelling voor het risicomanagement?
• Op welke wijze is de bestuurlijke (eind)verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid binnen de zorginstelling belegd?
• Welke informatie wordt aan de raad van toezicht verschaft en is dit voldoende om het benodigde toezicht goed te kunnen uitoefenen?