Governancecode Zorg 2017: stappenplan voor implementatie

Op 1 januari 2017 zal voor een groot aantal zorgaanbieders in Nederland, namelijk de leden van Actiz, GGZ Nederland, NFU, NVZ en VGN, de nieuwe Governancecode Zorg 2017 (“GcZ 2017”) gaan gelden. In dit artikel geven wij tips en adviezen voor de implementatie van de GcZ 2017 in uw zorgorganisatie.

Governancecode Zorg 2017

De Zorgbrede Governancecode uit 2010 is volledig herzien. De GcZ 2017 kiest een geheel nieuwe insteek. Lees hierover meer in ons eerdere artikel op Recht in de Zorg.

De GcZ 2017 bevat 7 principes. Die principes zijn uitgewerkt in bepalingen of gedragsregels. De ontwerper van de GcZ 2017, de Brancheorganisaties Zorg (“BoZ”), beoogt vooral het initiëren van een discussie binnen zorgorganisaties over wat goed bestuur en toezicht binnen hun zorgorganisatie inhoudt. De leden van BoZ zijn er namelijk van overtuigd dat governance meer is dan het afvinken van lijstjes: “afvinkgedrag betekent aan de regels voldoen omwille van die regels, waarbij de bedoeling uit beeld is geraakt”. De governance moet binnen een zorgorganisatie zo zijn ingericht dat die bijdraagt aan het waarborgen van goede zorg en aan het realiseren van haar maatschappelijke doelstelling.

Kort samengevat zijn dit onze tips voor de eerste stappen ter implementatie van de GcZ 2017, die wij hieronder verder toelichten:

• Voer in 2017 de discussie over governance en wat dit voor uw zorgorganisatie betekent.
• Doe dit breed en betrek hierbij de diverse organen en interne stakeholders binnen uw zorgorganisatie.
• Formuleer een visie op wat governance voor uw zorgorganisatie betekent.
• Vraag de raad van toezicht om zijn visie te formuleren over de wijze waarop hij het toezicht uitvoert.
• Deel deze visies met uw externe stakeholders en ga met hen gericht de dialoog aan.

Stap 1: discussie over governance

Met de GcZ 2017 beoogt BoZ een discussie tussen de leden, binnen de organen van zorgorganisaties en tussen zorgorganisaties en diens belanghebbenden op gang te brengen over het goed functioneren van bestuur en toezicht binnen de zorgorganisatie. Wij adviseren raden van bestuur dan ook om de GcZ 2017 en het onderwerp governance in 2017 te bespreken met:

• De raad van bestuur
• De raad van toezicht
• De raad van toezicht en de raad van bestuur in een gezamenlijk overleg
• De cliëntenraad, inclusief een gezamenlijk overleg met de raad van bestuur (waarbij een delegatie van de raad van toezicht wordt uitgenodigd)
• De ondernemingsraad inclusief een gezamenlijk overleg met de raad van bestuur (waarbij een delegatie van de raad van toezicht wordt uitgenodigd)
• (Delen van) de organisatie, denk hierbij aan de verpleegkundige adviesraad, de medische staf maar ook aan afdelingen van zorgprofessionals en ondersteuning

Stap 2: agenda voor het overleg

Wij adviseren de raad van bestuur de volgende onderwerpen op de agenda te zetten:

• Wat zijn de waarden en normen die voor onze zorgorganisatie gelden, passend bij diens maatschappelijke positie (principe 2.1.1 GcZ 2017)?
• Welke veranderingen zijn er in onze organisatie nodig om te komen tot een open aanspreekcultuur en een cultuur waarin wij leren van eigen en andermans fouten (principes 2.2 en 2.3 GcZ 2017)?
• Functioneren de “checks and balances” in onze zorgorganisatie naar behoren? Hoe hebben wij tegenspraak georganiseerd en benutten wij deze mogelijkheid voldoende (principe 2.4 GcZ 2017)?
• Voor de raad van bestuur: welke inrichting van governance hebben wij voor ogen binnen de zorgorganisatie en hoe zorgen wij ervoor dat die inrichting en de werking ervan voldoet aan de GcZ 2017 (principe 4.1 GcZ 2017)?
• Voor de raad van toezicht: wat is de visie van de raad van toezicht op de wijze waarop hij het toezicht uitvoert (principe 6.4.2 GcZ 2017)?
• Voor de ondernemingsraad: op welke wijze geven wij, raad van bestuur, ruimte en vertrouwen aan de zorgprofessional en diens professionele oordeel binnen onze zorgorganisatie (principe 1.4 GcZ 2017)?
• Voor de cliëntenraad: op welke wijze zorgen wij, raad van bestuur, ervoor dat cliënten en hun verwanten invloed kunnen uitoefenen op de zorg, dienstverlening en de koers van de zorgorganisatie (principe 3.1 GcZ 2017)?

Stap 3: terugkoppeling aan externe stakeholders

Alle bovengenoemde gesprekken zullen leiden tot een binnen de zorgorganisatie breed gedragen visie op de normen en waarden van de zorgorganisatie, de wijze waarop bestuur en toezicht optimaal kunnen functioneren en de invloed van belanghebbenden hierop. Wij adviseren u deze visie terug te koppelen aan uw belangrijkste externe stakeholders. Denk hierbij aan de gemeente(-n), de zorgverzekeraar, het zorgkantoor, verwijzers, vrijwilligers, IGZ, patiëntenorganisaties, belangrijke samenwerkingspartners. De raad van bestuur geeft hiermee invulling aan bepaling 3.2.1 van de GcZ 2017: “de raad van bestuur gaat in dialoog met andere belanghebbenden van de zorgorganisatie”.

In een volgend artikel behandelen wij de volgende stappen in de implementatie van de GcZ 2017: de aanpassingen in de statuten en reglementen van een zorgorganisatie waar de GcZ 2017 toe oproept.

De Governancecode Zorg 2017 gaat per 1 januari 2017 in werking. Zorg dat u voorbereid bent. Lees hier meer.