Aansprakelijkheid bestuurders tegenover vennootschap: wat verandert er met het wetsvoorstel Bestuur en Toezicht Rechtspersonen?

In juni vorig jaar werd het wetsvoorstel Bestuur en Toezicht Rechtspersonen ingediend. Op dit moment is het wetsvoorstel nog in behandeling bij de Tweede Kamer. Concreet zicht op de datum van inwerkingtreding is er nog niet. Wel duidelijk is dat, bij inwerkingtreding, het artikel 2:9 BW dat de aansprakelijkheid van bestuurders tegenover de vennootschap regelt ingrijpend wordt gewijzigd. De wijzigingen zien er echter meer vergaand uit dan ze zijn. Het is namelijk voor het grootste deel een redactionele wijziging van artikelen in Boek 2 BW. De strekking zal inhoudelijk niet veranderen. Toch is het goed om de wijzigingen te doorgronden, want de eerste titel van Boek 2 BW zal qua redactie op delen haast onherkenbaar veranderen.

Artikel 2:9 BW in een nieuw jasje?

De huidige wettekst van artikel 2:9 BW bevat zowel de taakomschrijving van de bestuurder en de grondslag voor diens aansprakelijkheid. Het artikel luidt als volgt:

Lid 1

Elke bestuurder is tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke vervulling van zijn taak. Tot de taak van de bestuurder behoren alle bestuurstaken die niet bij of krachtens de wet of de statuten aan een of meer andere bestuurders zijn toebedeeld.

Lid 2

Elke bestuurder draagt verantwoordelijkheid voor de algemene gang van zaken. Hij is voor het geheel aansprakelijk terzake van onbehoorlijk bestuur, tenzij hem mede gelet op de aan anderen toebedeelde taken geen ernstig verwijt kan worden gemaakt en hij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen van onbehoorlijk bestuur af te wenden.

Wettekst volgens voorstel

Art. 2:9 BW – taakvervulling en tegenstrijdig belang

Het nieuw voorgestelde artikel 2:9 BW kent zeven leden en ziet met name op de taakvervulling en het tegenstrijdig belang van bestuurders. De aanvullende leden komen met name uit al bestaande artikelen uit Boek 2 BW (bijvoorbeeld artikel 2:139/249 BW). Door de taakvervulling en het tegenstrijdig belang in de eerste titel van boek 2 BW te plaatsen gaan deze regels voor alle rechtspersonen uit Boek 2 BW gelden. Materieel zal dit (alleen) voor andere rechtspersonen dan de NV en de BV verandering meebrengen.

Art. 2:9b - aansprakelijkheid

De grondslag voor aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover de vennootschap is in het wetsvoorstel niet langer in artikel 2:9 BW te vinden. Hiervoor wordt het nieuwe artikel 2:9b voorgesteld, waarin het tweede deel van het huidige artikel 2:9 lid 2 terugkomt. Daarnaast wordt voorgesteld om het huidige artikel 2:11 BW (waarover de HR recent nog een belangrijk arrest wees) te laten verdwijnen en op te laten gaan in het nieuwe artikel 2:9b BW als lid 2.

Art. 2:9c - faillissementsaansprakelijkheid

Ook de huidige artikelen voor de faillissementsaansprakelijkheid (artikel 2:138/2248 BW) zullen verdwijnen bij inwerkingtreding van het wetsvoorstel. De grondslag voor faillissementsaansprakelijkheid zal artikel 2:9c worden. Wederom is hiervoor de reden dat deze zal moeten gaan gelden voor alle rechtspersonen uit Boek 2 BW. Inhoudelijke nieuwigheden kent dit artikel ook. Zo bevat het een verbod voor een bestuurder om een vordering op rechtspersoon te verrekenen (lid 6).

Wat gaat er verder veranderen?

• Een van de doelen van het wetsvoorstel is het beter waarborgen van toezicht binnen rechtspersonen anders dan de NV en de BV. Daarom kent het een wettelijke grondslag voor het instellen van een raad van commissarissen voor alle rechtspersonen van Boek 2 BW.
• Ook wordt het voor alle rechtspersonen mogelijk om te kiezen voor een monistisch bestuurssysteem (d.w.z. één bestuur met daarin zowel uitvoerende als niet-uitvoerende bestuurders).
• Verder wordt voor de vereniging, de coöperatie, de onderlinge waarborgmaatschappij en de stichting helderheid verschaft omtrent: (i) de uitgangspunten die bestuurders en commissarissen bij de vervulling van hun taak in acht moeten nemen, (ii) de positie van bestuurders en commissarissen met een tegenstrijdig belang; en (iii) de regels over aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen. Vanwege deze laatste punten zal het huidige artikel 2:9 BW ingrijpend veranderen.

Voor meer achtergrond bij het wetsvoorstel, lees hier de Memorie van Toelichting.

Samengevat: let vooral op wijziging redactie m.b.t. taakvervulling, tegenstrijdig belang en (faillissements)aansprakelijkheid

Het is vooral zaak om de nieuwe redactie van de artikelen over de taakvervulling, het tegenstrijdig belang en de (faillissements)aansprakelijkheid van de bestuurder goed te doorgronden. Het bovenstaande vormt daartoe een aanzet. Voor meer vragen over het wetsvoorstel of bestuurdersaansprakelijkheid, neem contact op met een van onze specialisten.