Nieuwe wet houdt meer rekening met het elektronisch verkeer

Eerder berichtte Otto Sleeking in onze nieuwsbrief al over een wetsvoorstel, waarbij een aantal wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek (BW) en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) werden voorgesteld. Inmiddels is het wetsvoorstel aangenomen en sinds 1 juli 2010 in werking. Als gevolg van deze wet kunnen bepaalde overeenkomsten die voorheen nog uitsluitend schriftelijk tot stand konden komen, ook elektronisch gesloten worden. Ook is het nu mogelijk om bepaalde onderhandse akten elektronisch te verstrekken en is de mogelijkheid om algemene voorwaarden elektronisch te verstrekken verruimd. In dit artikel vat ik de belangrijkste wijzigingen kort samen, en zal ik een van de wijzigingen nader bespreken aan de hand van jurisprudentie.

Overeenkomsten

In beginsel kunnen alle overeenkomsten, waarvan in de wet is bepaald dat deze schriftelijk dienen te worden gesloten, ook langs elektronische weg tot stand komen. Op grond artikel 6:227a BW, dient dan wel:

• de overeenkomst raadpleegbaar te zijn door partijen; en
• de authenticiteit ervan voldoende te zijn gewaarborgd; en
• het moment van totstandkoming en de identiteit van de partijen met voldoende zekerheid te kunnen worden vastgesteld.

Ten aanzien van een aantal soorten overeenkomsten was echter expliciet uitgesloten dat deze langs elektronische weg tot stand konden komen. Het aantal uitzonderingen is nu verder beperkt: sinds 1 juli 2010 kunnen enkel nog overeenkomsten waarvoor de rechter, een overheidsorgaan of een beroepsbeoefenaar die een publieke taak uitoefent (bijvoorbeeld de notaris) wettelijk moet tussenkomen níet langs elektronische weg tot stand komen. Nu kunnen ook familierechtelijke en erfrechtelijke overeenkomsten langs elektronische weg tot stand komen. Datzelfde geldt voor overeenkomsten waarbij persoonlijke of zakelijke zekerheden worden verstrekt door personen die niet handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf.

Onderhandse akten

Algemeen De nieuwe wet maakt het mogelijk dat onderhandse akten ook elektronisch verstrekt kunnen worden. Het nieuwe artikel 156a Rv regelt dit, door te bepalen dat onderhandse akten elektronisch kunnen worden opgemaakt op een manier:

1. die degene ten behoeve van wie de akte bewijs oplevert, in staat stelt de inhoud van de akte op te slaan zodat deze voor toekomstig gebruik kan worden geraadpleegd; de periode waarbinnen de inhoud raadpleegbaar moet zijn dient te worden afgestemd op het doel waarvoor de akte is bestemd, en
2. die een ongewijzigde reproductie van de inhoud van de akte mogelijk maakt.

Het hangt van de soort overeenkomst af of voor een bepaalde onderhandse akte een gewone, geavanceerde of gekwalificeerde elektronische handtekening (artikel 3:15a BW) nodig is. Dit hangt af van het doel waarvoor de gegevens worden gebruikt en van alle overige omstandigheden van het geval. Indien er een wettelijke verplichting bestaat tot het verschaffen van een onderhandse akte, mag dit alleen elektronisch worden gedaan indien degene aan wie de akte moet worden verschaft hiermee heeft ingestemd. De verstrekking is bovendien pas geldig wanneer de ontvangst van de akte is bevestigd aan de partij die de akte heeft verstrekt. Verzekeringspolissen Het is nu ook mogelijk om verzekeringspolissen elektronisch te verstrekken (art. 7:932 BW en 7:933 BW). Voor deze polissen geldt dat deze ondertekend moeten zijn door middel van een gekwalificeerde elektronische handtekening. Daarnaast is artikel 1:88 lid 3 BW aangepast, waardoor de toestemming van de echtgenoot voor bepaalde rechtshandelingen van de andere echtgenoot ook elektronisch kan worden gegeven.

Het elektronisch verstrekken van algemene voorwaarden

De wetswijziging biedt gebruikers van algemene voorwaarden ruimere mogelijkheden om deze elektronisch ter beschikking te stellen. Bij het sluiten van een elektronische overeenkomst was het al mogelijk om de algemene voorwaarden op elektronische wijze te verstrekken. Nieuw is nu dat dit ook mogelijk is wanneer de partijen niet langs elektronische weg contracteren (art. 6:234 BW). Hier geldt dat de wederpartij in dat geval wel uitdrukkelijk dient in te stemmen met het elektronisch verstrekken van de algemene voorwaarden. Hiermee wordt voorkomen dat een wederpartij die geen gebruik kan of wil maken van computers geen kennis kan nemen van de algemene voorwaarden omdat die langs elektronische weg ter beschikking zijn gesteld. De algemene voorwaarden kunnen worden verstrekt door bijvoorbeeld het opnemen van de integrale tekst van de algemene voorwaarden in de bijlage van een e-mail, verstrekken op een USB-stick of DVD of door het opnemen van een internetlink in een e-mail door middel waarvan de wederpartij in één klik de tekst van de op haar toepasselijke algemene voorwaarden kan raadplegen. Het enkel vermelden van het adres van de website van de gebruiker blijft echter onvoldoende, omdat de wederpartij vervolgens op die website nog moet gaan zoeken naar de toepasselijke algemene voorwaarden; het moet aldus gaan om de specifieke vindplaats van de algemene voorwaarden.

Jurisprudentie

Interessant is nog dat in de jurisprudentie juist een trend zichtbaar was waarbij werd geoordeeld dat een verwijzing naar algemene voorwaarden op internet niet voldoende was. Werd in 2007 nog door de Rechtbank Haarlem geoordeeld (29 augustus 2007, LJN BB2576) dat de algemene voorwaarden ter hand waren gesteld door de enkele verwijzing in een offerte naar een website, daarna is er een aantal uitspraken gedaan waarin het tegendeel werd geoordeeld. Zo vond de rechter in Maastricht (29 juli 2009, LJN BJ4271) dat de vermelding in de schriftelijke overeenkomst dat de algemene voorwaarden van de gebruiker op haar website zijn te raadplegen niet kon worden gezien als 'ter hand stelling'. In diezelfde lijn oordeelde de Rechtbank Rotterdam (11 augustus 2009, LJN BJ5160): alleen indien de overeenkomst op elektronische wijze tot stand komt, is het op de site beschikbaar stellen van de algemene voorwaarden met een optie deze te downloaden, een redelijke mogelijkheid om van de algemene voorwaarden kennis te kunnen nemen. Tot slot de Rechtbank Maastricht (20 januari 2010 LJN BL1980) , die oordeelt dat het enkel vermelden dat de algemene voorwaarden op de website staan onvoldoende is. Met deze nieuwe wet is het elektronisch ter hand stellen van de algemene voorwaarden bij een niet-elektronisch gesloten overeenkomst dus wel mogelijk als de wederpartij daarmee instemt.

Conclusie

Met de komst van deze nieuwe wet zijn er meer mogelijkheden op het gebied van elektronisch contracteren, waardoor het BW en Rv meer aansluiten bij de mogelijkheden van deze tijd.