Bestuurders en commisarissen opgelet: Wet Bestuur en Toezicht geldt per 1 januari 2013!

Per 1 januari 2013 treedt de Wet Bestuur en Toezicht (hierna “Wet”) in werking. Hierdoor kan de rechtspositie van een statutair bestuurder en lid van de raad van commissarissen ingrijpend veranderen. De belangrijkste wijzigingen zijn:

• wettelijke regeling voor one-tier board
• aanpassing interne aansprakelijkheid artikel 2:9 BW
• wijziging regeling tegenstijdig belang
• limitering van het aantal toezichthoudende functies per persoon
• streefcijfers man-vrouwverhouding binnen een bestuur of raad van commissarissen
• rechtspositie bestuurders beursvennootschappen

Dan zullen bovengenoemde wijzigingen nader worden toegelicht.

Wettelijke regeling voor one-tier board

Het one-tier board bestuursmodel krijgt een wettelijke verankering. Dit brengt mee dat vennootschappen naast het klassieke two-tier bestuursmodel met een gescheiden statutair bestuur en raad van commissarissen ook kunnen kiezen voor het Angelsaksische one-tier bestuursmodel. Bij dit bestuursmodel wordt er gekozen voor uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders, die onderdeel uitmaken van hetzelfde bestuursorgaan. Voor het regelen van een one-tier bestuursmodel is er een statutaire bepaling nodig die dit toestaat. Naar verwachting zal de rechtspositie van een bestuurder of toezichthouder in een one-tier-bestuursmodel niet veel verschillen van een bestuurder in een two-tier bestuursmodel. Het is echter niet uitgesloten dat dit tot verschillen kan leiden mede vanwege de verschillen in informatieverstrekking. Goede advisering is dus geboden.

Aanpassing interne aansprakelijkheid ex artikel 2:9 BW

Artikel 2:9 BW wordt aangepast, mede met het oog op de invoering van het one-tier bestuursmodel. De collectieve verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid blijft gehandhaafd. Dit betekent dat alle bestuurders aansprakelijk zijn voor onbehoorlijk bestuur, ook als de kwestie niet tot de taak van een bepaalde bestuurder behoorde. De taakverdeling binnen het bestuur speelt wel een belangrijke rol bij het vrijpleiten van een individuele bestuurder. Daarom kan het raadzaam zijn voor een bestuur om een onderlinge taakverdeling vast te stellen.

Nieuwe tegenstrijdig belang regeling

Bij de huidige regeling is de bestuurder bij een tegenstrijdig belang onbevoegd om de vennootschap te vertegenwoordigen. In de Wet wordt dit anders. Een tegenstrijdig belang heeft geen gevolgen meer voor de vertegenwoordigingsbevoegdheid, maar heeft slechts gevolgen voor de interne besluitvorming van de vennootschap. De nieuwe regeling geldt ook voor commissarissen. Bij een tegenstrijdig belang is het voor een bestuurder of commissaris verboden om deel te nemen aan de beraadslaging en de besluitvorming. Als deze regeling niet wordt nageleefd is het besluit vernietigbaar. Er kan niet worden afgeweken van deze regeling. De nieuwe regeling is vanaf 1 januari 2013 direct van toepassing. Voor verrichte rechtshandelingen van voor deze datum geldt de oude regeling. Transacties onder de oude regeling kunnen worden bekrachtigd door de algemene vergadering van aandeelhouders. Bepalingen in statuten hebben geen werking meer. Daarom is het raadzaam om de statuten aan te passen.

Limitering toezichthoudende functies per persoon

Er komt een limiteringregeling voor het aantal toezichthoudende functies van bestuurders en commissarissen van grote rechtspersonen. Zo mag iemand slechts als (uitvoerend) bestuurder worden benoemd als hij niet meer dan twee toezichthoudende functies vervult bij een grote rechtspersoon. Ook mag iemand slechts commissaris/niet-uitvoerend bestuurder zijn als hij niet meer dan vier andere toezichthoudende functies heeft bij grote rechtspersonen. Een benoeming in strijd met de limiteringsregeling is nietig. De nietigheid van de benoeming heeft geen gevolgen voor de geldigheid van genomen besluiten.

Diversiteit man-vrouw

Voor grote vennootschappen worden wettelijke bepalingen ingevoerd voor een evenwichtige participatie van mannen en vrouwen in het bestuur en raad van commissarissen. Volgens de nieuwe regeling is sprake van evenwichtige participatie, als ten minste 30 % van de zetels door mannen en 30% door vrouwen worden bemand. De bepaling betreft een zogenaamde pas-toe-of-leg-uit bepaling. Dit brengt mee dat als grote vennootschappen niet aan deze regeling voldoen, ze in hun jaarverslag melding moeten maken van de reden. Deze regeling vervalt op 1 januari 2016.

Rechtspositie bestuurders beursvennootschappen

Volgens de Wet kan er tussen beursvennootschap en bestuurder geen arbeidsovereenkomst meer bestaan. In de regel zal deze verhouding in de praktijk als overeenkomst van opdracht worden aangemerkt. Eventuele bestaande arbeidsovereenkomsten tussen bestuurder en beursvennootschap blijven voortduren.