Aansprakelijkheid advocaat voor fouten van ingeschakelde advocaten in het buitenland

De advocaat die de hulp inroept van advocaten in het buitenland voor het verrichten van de werkzaamheden waartoe hij zelf door zijn cliënt is aangezocht, maakt gebruik van hulppersonen. De advocaat is voor fouten van deze hulppersonen op grond van artikel 6:76 BW aansprakelijk.

Samenvatting

Een scheepsbouwer heeft een schip gebouwd. De factuur voor de bouw van het schip blijft onbetaald. De scheepsbouwer schakelt zijn advocaat in voor de incasso daarvan. Zij besluiten tot conservatoir beslag over te gaan. Omdat het schip aanvankelijk in Frankrijk lag, schakelt de advocaat een Belgische advocaat in, die op haar beurt een Spaanse advocaat inschakelt, omdat het schip inmiddels in Spanje ligt. Ter opheffing van het beslag wordt een bankgarantie afgegeven, die na toewijzing van de vordering in rechte wordt doorbetaald aan de Spaanse advocaat. De Spaanse advocaat verrekent zijn declaraties met de bankgarantie en betaalt het resterende bedrag door aan de Belgische advocaat, die na verrekening van haar declaraties het restant doorbetaalt aan de Nederlandse advocaat. De scheepsbouwer vordert in rechte betaling van het bedrag van de ingehouden declaraties op de uitbetaling van de bankgarantie van zijn advocaat. Hij voert daartoe aan dat de buitenlandse advocaten bij de uitvoering van de incasso als hulppersonen van zijn advocaat zijn opgetreden en dat zij zijn tekortgeschoten in de nakoming van hun verplichtingen om het gehele bedrag van de bankgarantie te betalen. De advocaat verweert zich met de stelling dat de buitenlandse advocaten niet zijn hulppersonen waren, omdat de door de scheepsbouwer aan hem gegeven opdracht enkel bestond uit het zoeken van een advocaat in Frankrijk en Spanje. De rechtbank en het hof wijzen de vordering van de scheepsbouwer toe, waarna de advocaat in cassatie gaat. De Hoge Raad oordeelt dat het hof terecht heeft vastgesteld dat het verzoek van de scheepsbouwer aan zijn advocaat, die reeds tien jaar zijn huisadvocaat was, om de incasso van de factuur ter hand te nemen, inhield dat de advocaat de aan de incasso verbonden werkzaamheden zelf en niet als gevolmachtigd vertegenwoordiger van de scheepsbouwer zou verrichten. Nu de advocaat in strijd met de gedragsregels de afspraken met de scheepsbouwer niet schriftelijk heeft vastgelegd, wat voor rekening en risico van de advocaat komt, mocht de scheepsbouwer ervan uitgaan dat de advocaat zou zorgdragen voor alle werkzaamheden die tot incasso zouden leiden, zoals de inschakeling van de buitenlandse advocaten voor de beslaglegging en voor de uitwinning van de bankgarantie. De buitenlandse advocaten hebben daarom hun werkzaamheden rechtstreeks in opdracht van de advocaat verricht en niet in opdracht van de scheepsbouwer. De buitenlandse advocaten hebben daarom als hulppersonen van de advocaat te gelden en hun fouten - het niet geheel doorbetalen van het bedrag van de bankgarantie - komen daarmee voor rekening van de advocaat.

In perspectief

Advocaten opgelet! Dit arrest geeft weer dat de inschakeling van derden voor het verrichten van de werkzaamheden waartoe de advocaat zelf door zijn cliënt is aangezocht, voor rekening en risico van de advocaat gebeurt. De ingeschakelde derden gelden als hulppersonen van de advocaat. Indien deze hulppersonen fouten maken in de werkzaamheden waarvoor zij zijn ingeschakeld, dient de advocaat op grond van artikel 6:76 BW voor de schade die de cliënt daardoor lijdt, in te staan. In de onderhavige zaak probeerde de advocaat aan aansprakelijkheid voor de fouten van de door hem ingeschakelde buitenlandse advocaten te ontkomen met het verweer dat hij enkel met zijn cliënt was overeengekomen dat hij zou zorgdragen dat overeenkomsten tussen de buitenlandse advocaten en de cliënt tot stand zouden komen. Dit verweer hield echter geen stand. In rechte kwam vast te staan dat de advocaat zich tot zijn cliënt had verbonden zorg te dragen voor de incasso van de onbetaald gebleven factuur. De advocaat liet na de afspraken over de aan de incasso verbonden werkzaamheden duidelijk schriftelijk vast te leggen. Dit is volgens het hof niet conform de gedragsregels. De nadien ontstane onduidelijkheid over de omvang van de opdracht aan de advocaat, en met name of beslaglegging ook onder de opdracht viel, komt daarom voor rekening en risico van de advocaat. Indien de advocaat derhalve duidelijk schriftelijk had vastgelegd dat hij zich alleen zou inspannen voor de totstandkoming van overeenkomsten tussen zijn cliënt en de buitenlandse advocaten, waren deze buitenlandse advocaten mogelijk niet als hulppersonen aangemerkt en hoefde de advocaat niet voor hun fouten op te draaien. Dat een advocaat voor de inschakeling van derden ten behoeve van de dienstverlening aan zijn cliënt aansprakelijk is op grond van artikel 6:76 BW, is eerder reeds aangenomen ten aanzien van het inschakelen van een (thans niet meer bestaande) procureur (Hof 's-Gravenhage 24 februari 1999, JOR 1999/189). De Geschillencommissie Advocatuur heeft dit eveneens geoordeeld met betrekking tot de inschakeling van een deurwaarder (uitspraak van 29 oktober 2003). Dat neemt niet weg dat in de literatuur wel wordt verdedigd om in gevallen waarin inschakeling van een derde noodzakelijk of wettelijk verplicht is, aan te nemen dat een directe, door de advocaat op grond van een stilzwijgende verleende volmacht, contractuele betrekking tussen de cliënt en de ingeschakelde derde tot stand komt.